Η τουρκοκρατούμενη τότε Θεσσαλονίκη, σπουδαίο και πολυάνθρωπο κέντρο των Βαλκανίων, δεν μπορούσε να αγνοηθεί από τις νεοσύστατες εταιρείες δίσκων, οι οποίες είχαν αρχίσει να ηχογραφούν στην Πόλη και στην Σμύρνη από το 1900.

Τρεις εταιρείες ηχογραφούν. FAVORITE RECORD, GRAMOPHONE CONCERT RECORD και ZONOPHONE RECORD.Οι ηχογραφήσεις γίνονταν από περιοδεύοντα συνεργεία μέσα σε αίθουσες ξενοδοχείων. Στη συνέχεια το αποτύπωμα στέλνονταν στην Ευρώπη, όπου και γίνονταν η αναπαραγωγή των δίσκων. Τα τραγούδια που ηχογραφήθηκαν ήταν τούρκικα (τα περισσότερα), ελληνικά, σέρβικα, βουλγάρικα, αλβανικά και εβραϊκά(στην ισπανική διάλεκτο «λαντίνο»). Τα στοιχεία για τις ηχογραφήσεις είναι ελάχιστα. Προέρχονται από τους δίσκους γραμμοφώνου και από τους σπανιότατους καταλόγους δίσκων της εποχής. Στα ελληνόφωνα τραγούδια κυριαρχούν τα πατριωτικού περιεχομένου

Οι τραγουδιστές και οι οργανοπαίκτες

Τα στοιχεία είναι ελάχιστα. Τραγουδιστές, που τραγουδούν ελληνικά τραγούδια, είναι οι κύριοι Νάκης και Χρήστος. Δεν γνωρίζουμε μέχρι στιγμής τα επίθετά τους. Τραγουδίστριες που εμφανίζονται είναι οι κυρίες Καμέλια και Ρόζα. Τραγούδησαν τούρκικα τραγούδια, αλλά ελληνικό τραγούδι έχει εντοπισθεί μέχρι στιγμής μόνο με την Καμέλια. Για την Ρόζα, γνωρίζουμε πως ήταν ελληνίδα και την αποκαλούσαν «βασίλισσα». Δεν έχει καμία σχέση με την Ρόζα Εσκενάζυ.
Τα όργανα που συναντάμε είναι το βιολί, το σαντούρι, το ούτι, το κλαρίνο και η αρμόνικα. Δεν γνωρίζουμε όμως παρά ελάχιστα για τους οργανοπαίκτες. Γνωστοί οργανοπαίκτες της εποχής είναι ο τούρκος Almed Eff και ο Έλληνας Δημήτρης Σέμσης. Ο Almed Eff ήταν δεξιοτέχνης στο ούτι και ηχογράφησε πολλούς δίσκους με τούρκικα τραγούδια όπου παίζει σόλο ούτι. Ο Δημήτρης Σέμσης δεν γνωρίζουμε αν ηχογράφησε στην Θεσσαλονίκη.

 Οι ηχογραφήσεις της εταιρείας Favorite Record

Στην Θεσσαλονίκη, η εταιρεία ηχογραφεί το 1912, τούρκικα και ελληνικά τραγούδια. Σε ένα δίσκο υπάρχει το περίφημο τραγούδι «ΜΕΜΟ». Το ερμηνεύει η Ρόζα η «βασίλισσα» και τη συνοδεύουν ένα βιολί και ένα κλαρίνο. Το τραγούδι ηχογραφήθηκε στις 30-5-1912. Η δεύτερη πλευρά του δίσκου έχει επίσης ένα τούρκικο τραγούδι με τη Ρόζα. Το τραγούδι «ΜΕΜΟ» είχε γίνει γνωστό στην Ελλάδα το 1886 με τη φωνή της Φωτεινής της Πολίτισσας. Υπάρχει και σε άλλες εκτελέσεις: μία με τον Νούρο με τούρκικα λόγια και άλλη μια με ελληνικούς στίχους με την Μαρίκα Παπαγκίκα.

 Οι ηχογραφήσεις της εταιρείας GRAMOPHONE CONCERT RECORD

Πραγματοποιεί ηχογραφήσεις από το 1900 στην Πόλη. Τα πρώτα τραγούδια με ελληνικά λόγια έχουν εντοπιστεί στην Πόλη το 1903 με 1904. Λίγο αργότερα ηχογραφούνται τραγούδια και στην Θεσσαλονίκη. Έχουν εντοπιστεί 4 δίσκοι που περιέχουν 7 τραγούδια. Ηχογραφήθηκαν όλοι το 1909. Τραγουδούν οι τραγουδιστές Νάκης και Χρήστος. Στον πρώτο δίσκο υπάρχουν τα τραγούδια α) «Δώδεκα Ευζωνάκια»και β) «στα Γρεβενά». Στον δεύτερο δίσκο α)»Έχε γεια καημένε κόσμε» και β) «Ξένος είμαι κι ήρθα τώρα». Στον τρίτο δίσκο α) «έλα σπαθί μου γλήγορα» και β) «κάτω στην Καρίνα (ή Μαρίνα)». Στον τέταρτο δίσκο α) πάλι τα «Δώδεκα Ευζωνάκια» και β)»Σαν τέτοια ώρα στα βουνά».

Οι ηχογραφήσεις της εταιρείας Zonophone Record

Από τις ηχογραφήσεις της εταιρείας στην Θεσσαλονίκη έχουν εντοπιστεί αρκετοί δίσκοι με τούρκικα τραγούδια και ένας δίσκος με ελληνικά. Ηχογραφήθηκε το 1910. Περιέχει δύο σμυρναίικα τραγούδια. Στην πρώτη πλευρά το τραγούδι «Μπουρνοβαλιά» και στην δεύτερη το «Χαϊδω». Τραγουδάει η κυρία Καμέλια με τον Χρήστο.